Dünya genelinde salgın hastalıklar karşısında diğer gruplara kıyasla daha büyük bir risk altında bulunan yerli halklar, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisinden de ağır şekilde etkileniyor.
Son verilere göre Amazon bölgesinde yaklaşık 20 bin kişi Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
ABD’de de yerliler siyahlardan sonra salgından en çok etkilenen ikinci grup oldu.
Kanada’da 2009’da H1N1 salgını sırasında, nüfusun yüzde 3,4’üne karşılık gelen yerli halkın hastaneye kaldırılan kişilerin yüzde 16’sını oluşturduğu ortaya çıkmıştı. Aylardır dünyayı etkisi altında tutan Kovid-19 salgınında da bu “orantısızlık” değişmedi.
BBC’nin haberine göre ABD’de Amerikan yerlileri arasında her 2 bin 300 kişiden biri Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi, beyaz Amerikalılar içinse bu oran 3 bin 600 kişide bir şeklinde gerçekleşti. Bu ortalamalara bakıldığında ABD’de yerli halkların salgında siyahilerden sonra en çok etkilenen ikinci grup olduğu ortaya çıktı.
ABD’nin güneybatısında 70 bin kilometrelik bir alanda yaşayan Navaho yerlileri arasındaki vaka sayısı, daha mayıs ayı ortalarındayken en yüksek orana sahip New York’u bile geride bırakmıştı.
Amazon yerlileri tıbbı desteğe ulaşamıyor
Diğer taraftan profesyonel anlamda tıbbı desteğe ulaşmaları günler alan Amazon yerlileri de pandemide ağır kayıplar verdi.
Eldeki verilere göre Amazon bölgesindeki ülkelerde yaşayan en az 38 yerli halk arasında 24 Temmuz itibarıyla can kaybı 19 bin 329’u buldu. Doğrulanmış 677 bin 719 vakanın en çoğuysa Brezilya’da kayda geçti.
Yardım örgütü Amazon Watch’un İcra Direktörü Leila Salazar-Lopez, “Bu halklar artan ormansızlaşma tehdidi, yangınlar, endüstriyel madencilik, tarımsal işletmelerin yayılması ve iklim değişikliği nedeniyle zaten kritik eşikte bulunuyordu. Şimdi pandemi de risk teşkil ediyor ve etnik yok oluş denen olgu her geçen gün daha da gerçek oluyor” diye konuştu.
Bununla birlikte bazı yerel halklara ait örgütlerin hükümetlerin vermediği desteği kendi yöntemleriyle gidermeye çalıştığı, kişisel koruyucu ekipmanı temin edip kendi maskelerini yaptığı ve insanların Kovid-19 hakkında bilgi sahibi olması için yerel dillerde yayınlar paylaştığı da belirtiliyor.
Öte yandan yerel halkların birçoğunun 1918-1919 grip salgını sırasında yaşanan yıkımı hâlâ hatırladığı Alaska’da ücra bölgelerde yaşayan 200’den fazla grubun kendilerini tecride aldığı ifade edilirken, Güney Pasifik’teyse Rarotonga halklarının yaşadıkları tüm adayı kapattıkları kaydediliyor.
