H. Merkezi: ABD, Kanada ve Latin Amerika’daki birçok ülke Guaidó’yu başkan olarak tanıyor. Rusya, Çin ve Türkiye gibi diğer birçok ülke ise Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro’ya destek veriyor.
ABD’nin her seçeneğin masada olduğuna dair açıklaması, uluslararası askeri bir darbe veya olası saldırının gündemde olup olmayacağı sorusunun sorulmasına neden oluyor.
Muhalefet Maduro’ya karşı uzun süredir sokakta
Venezuela’da halk aslında uzun süredir sokaklarda ve düzenli olarak protestolar düzenliyor. Bu eylemlerde en başta ekonomik sıkıntılar protesto edilirken, bir aşamadan sonra hükümet ve Maduro karşıtı bir karakter kazanmaya başladı. Ancak muhalefetin sokak gösterileri bugüne kadar sonuç doğurmadı ve hükümet, ordunun da yardımıyla bu eylemleri kanlı bir şekilde bastırdı.
Başkent Caracas’ın batısında bulunan ve hükümetin en yüksek oy aldığı gecekondu mahallelerinde de son günlerde protesto eylemleri düzenleniyor.
35 yaşındaki Guaidó, 2015 seçimlerinde muhalefetin çoğunluğu ele geçirdiği ancak 2017 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından yetkileri elinden alınan, ABD destekli Ulusal Meclis’in bu yılın başında başkanlığına seçildi. Guaidó, bu hafta içerisinde düzenlenen bir mitingde, kendini ülkenin “geçici başkanı” ilan etti ve başta ABD olmak üzere bir dizi ülke tarafından Venezula’nın meşru lideri olarak tanındı.
Venezuela’da ikili yönetim
Venezuela’da daha önce benzeri pek görülmemiş bir durum yaşanıyor. Ülkede iki parlamento ve meşru lider olduğunu ilan eden iki başkan bulunuyor. Diğer devletlerin bir kısmı bir lideri ve parlamentoyu; bir başka kısmı da diğerlerini meşru olarak tanıyor.
Venezuela’da son birkaç yıldır yoğun eylemler gerçekleştiriliyor. Bunların bir kısmı aylarca sürerken, bir bölümü de kısa süre içerisinde sönümlendi. En yoğun protestoların yaşandığı 2017 yılında hükümet ve ordu eylemcilere sert şekilde saldırmıştı. Çatışmalarda, toplamda 100’den fazla eylemci ve polis hayatını kaybetmişti. Venezuela’da, Ordu, gerek protesto gösterilerinin bastırılmasında gerekse de kıtlık yaşanan ülkede gıda ve ilaç dağıtımlarında üstlendiği rolle sosyal hayatta bugüne kadar hiç olmadığı kadar etkin bir konumda. Ordunun bu krizde takınacağı tavır kritik önem taşıyor. Şu ana kadar ordu, Devlet Başkanı Maduro’yu destekler bir tutum takındı.
Savunma Bakanı Vladimir Padrino Lopez, 8 ordu komutanıyla birlikte televizyonlardan canlı yayınlanan konuşmasında, Guaidó’nun “darbe” yaptığını belirterek, Maduro’ya sadık kalacaklarını söyledi. Ancak ordunun komuta kademesinin Maduro’ya yakın isimlerden oluşmasına karşın özellikle alt rütbelerdeki subayların ekonomik sıkıntılardan dolayı mevcut gidişattan memnun olmadığı da ifade ediliyor.
Maduro: Darbeyi bozguna uğratacağız
ABD emperyalizminin gayr-i meşru ilan ettiği Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, ABD’ye meydan okudu. Maduro Devlet Başkanlığı Sarayı’nda basın toplantısı düzenleyerek gelişmeleri değerlendirdi. Gazetecilerin sorularını cevaplayan Maduro, “Darbeyi bozguna uğratacağız. ABD ile diplomatik ilişkilerimizi kestik ama diğer ilişkilerimiz devam edecek” dedi.
Avrupa ve ABD medyasının, gerçek dışı haberler yayınlayarak manipülasyon yapmaya çalıştığını söyleyen Maduro, bazı yayın organlarının seneler önceki görüntüleri şimdi oluyormuş gibi vererek tek taraflı davrandığını savundu. Nicolas Maduro, ”Caracas’ta 1 milyon Chavezci yürüdü, ama bunu kimse görmedi” diye konuştu.
“ABD ile diplomatik ve politik ilişkilerimizi kestik”
Ülkesinin ABD ile diplomatik ilişkileri kesmesinin petrol ticaretini etkileyip etkilemeyeceği yönündeki soruyu da cevaplayan Maduro, “Biz, ABD ile diplomatik ve politik ilişkilerimizi kestik. Ancak diğer ilişkilerimiz devam edecek. Eğer patates almak isterlerse, patates satarız. Petrol almak isterlerse petrol. Eğer hiçbir şey satın almak istemezlerse de satmayız” dedi. Elindeki anayasa kitapçığını gazetecilere gösteren Maduro, ”Elimizdeki tek kalkan budur” dedi. Maduro ayrıca muhalefetle diyalog kanalını her zaman açık tuttuğunu söyledi.
Dünyada kim ne diyor?
Venezuela Ulusal Meclis Başkanı Juan Guadio’nun 23 Ocak’ta sokağa çıkıp, Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun meşruiyetini kaybettiği iddiasıyla kendini ‘geçici devlet başkanı’ ilan etmesi dünya siyasetini üçe böldü.
ABD’nin başını çektiği ve çoğunluğunu Amerika kıtasında bulunan devletlerin oluşturduğu blok, Juan Guadio’ya desteğini açıklarken, Avrasya ve Asya devletlerinin aralarında bulunduğu ülkeler de Nicolas Maduro’ya olan desteğini duyurdu. Taraflara diyalog çağrısı yapan Avrupa Birliği ise kutuplaşmadaki üçüncü tarafı oluşturdu. Aralarında Avustralya, Afrika ve Uzakdoğu ülkelerinin bulunduğu bazı devletlerse krize ilişkin henüz açıklama yapmadı.
Maduro’ya Destek Verenler
Nicolas Maduroy’ya destekliğini açıklayan ülkeler şöyle:
Rusya
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, “Venezuela’nın iç işlerine müdahale edilmesi, uluslararası hukukun ağır bir şekilde ihlalidir” dedi.
Çin
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, Venezuela’daki gelişmelere ilişkin, ülkenin ulusal egemenlik ve istikrarını korumaya yönelik çabalarını desteklerini belirterek, “Çin, Venezuela’ya dış müdahaleye karşı çıkıyor” dedi.
Türkiye
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın Venezuela’daki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanımız, Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro’yu arayarak ‘Maduro kardeşim. Dik dur, yanındayız’ dedi” ifadelerini kullandı.
İran
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, her türlü dış müdahale ve darbe girişimine karşı Venezuela hükümeti ve halkının yanında yer aldıklarını açıkladı.
Meksika
Meksika Devlet Başkanı Manuel Lopez Obrador’un Sözcüsü Jesus Ramirez Cuevas ülkesinin Maduro’yu Venezuela Devlet Başkanı olarak tanımaya devam edeceğini ifade etti.
Bolivya
Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales, sosyal paylaşım sitesi Twitter’dan yaptığı açıklamada, Venezuela’nın emperyalist bir saldırıyla karşı karşıya olduğunu savunurken Venezuela halkıyla dayanışma mesajı verdi.
Küba
Venezuela’nın en yakın müttefiki Küba’nın Dışişleri Bakanı Bruno Rodriguez Parrilla, ülkede yaşanan olayları ‘Meşru hükümete yapılan ABD destekli darbe girişimi’ olarak niteleyerek Maduro’ya tam desteğini açıkladı.
Nikaragua
Nikaragua hükümetinden yapılan açıklamada Maduro’ya büyük destek verildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Büyük anavatan eğilmez, gururlu kalır, halkının sevgisiyle orada kimse pes etmez. Çok yaşa Venezuela. Çok yaşa Nicolas. İnanç ve umutla, ileri.”
Guadıo’yu Destekleyenler
ABD
ABD Başkanı Donald Trump, Venezuela Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido’yu ülkenin “geçici devlet başkanı” olarak tanıdığını açıkladı. Trump, açıklamasında, “Bugün resmi olarak Venezuela Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido’yu Venezuela’nın geçici devlet başkanı olarak tanıyorum. Venezuela halkı tarafından seçilen tek meşru yönetim aracı olan Ulusal Meclis, Nicolas Maduro hükümetinin ise meşru olmadığını ilan etmek üzere anayasayı harekete geçirdi ve dolayısıyla artık devlet başkanlığı koltuğu boş durumdadır” ifadelerini kullandı.
İngiltere
İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun Venezuela’nın meşru lideri olmadığını savunarak, “İngiltere, Juan Guaido’nun Venezuela’yı ileriye götürecek doğru kişi olduğuna inanıyor” dedi.
Kanada
Kanada hükümetinden bir yetkili tarafından yapılan açıklamada, Kanada’nın, Venezuela muhalefeti lideri Juan Guaido’yu ülkenin ‘geçici devlet başkanı’ olarak tanımaya hazırlandığı belirtildi. Durumun hassasiyeti nedeniyle isminin açıklanmamasını talep eden hükümet yetkilisi konuya ilişkin daha fazla ayrıntı vermedi.
Brezilya
Brezilya’da yeni seçilen Jair Bolsonaro hükümetinin yaptığı açıklamada Guaido’nun ‘geçici devlet başkanı’ olarak tanındığı açıklandı.
Arjantin
Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Juan Guaido’yu geçici devlet başkanı olarak tanıyarak kendisine olan desteğimi açıklamak isterim. Arjantin, Venezuela’da demokrasinin yeniden tesisini ve hayat şartlarının yükseltilmesini tüm gücüyle destekleyecektir” ifadelerini kullandı.
Paraguay
Paraguay Devlet Başkanı Mario Abdo Benitez, Venezuela muhalefet lideri Juan Guaido’yu ülkenin ‘geçici devlet başkanı’ olarak tanıyacağını duyurdu.
Şili
Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, yaptığı açıklamada Juan Guadio’yu Venezuela’nın geçici devlet başkanı olarak tanıdıklarını açıkladı.
Juan Guadio’ya destek veren diğer ülkeler şöyle:
– Guatamela
– Kosta Rika
– Panama
– Kolombiya
– Peru
– Honduras
DİYALOG ÇAĞRISI YAPANLAR
Çoğunluğunu Avrupa Birliği ülkelerinin oluşturduğu, taraflara diyalog çağrısı yapan ülkelerse şöyle:
– Fransa
– Almanya
– İspanya
– İtalya
– Portekiz
– İsveç
– Yunanistan
– İrlanda
– Avusturya
– Hollanda
– Lüksemburg
– Danimarka
– Bulgaristan
– Romanya
– Polonya
– Letonya
– Litvanya
– Slovakya
– Macaristan
Bu Noktaya Nasıl Gelindi?
Venezuela’da son yıllarda halk muhalefeti ekonomik sorunları ve Maduro yönetimini protesto etmek amacıyla eylemler düzenliyordu. Anayasal ve siyasi kriz içinde bulunan ülkede iki parlamento var.
Bir yanda 2017 yılında gidilen ve muhalefetin boykot ettiği seçimlerle anayasayı yeniden yazmak üzere oluşturulan Kurucu Meclis, diğer yanda da aynı dönemde yetkileri elinden alınarak geçersiz kılınan Ulusal Meclis bulunuyor. Kurucu Meclis’te Maduro destekçileri çoğunluğu oluşturuyor. Ulusal Meclis ise muhalefetin elinde ve ABD emperyalizmi tarafından destekleniyor.
Ulusal Meclis, Maduro’nun 10 Ocak’ta yemin ederek yeni görev dönemine başlamasından birkaç gün önce toplandı. Meclis, kendisini Venezuela’da “demokratik yollardan seçilen tek meşru ve ayakta kalan kurum” olduğunu belirterek, Maduro’nun da gayri meşru olduğunu ilan etti. Ulusal Meclis, başkanlığına da Venezuela siyasetinde yeni bir yüz olan 35 yaşındaki Guaido’yu seçti ve “demokrasinin yeniden tesisi için gösterilen çabalara” ordudan destek istedi.
Kaynak: BBC Türkçe, Artı-Gerçek
