Ön açıklama: Bu makalenin yazarı, burjuva yazar ve gazeteci Kamal Dev Bhattarai’dir. Nepal’de yaşanan son gelişmeleri dair bilgi verdiği için olduğu gibi aktarıyoruz:
“22 Şubat’ta, Nepal’in başkenti Katmandu’da bulunan Ncell’in ofisinin girişinde bir bomba patladığında bir kişi öldü ve iki kişi de ağır yaralandı. Aynı gün, çok uluslu bir telekomünikasyon şirketi olan Ncell’in bir düzineden fazla kulesini hedef alan bombalar yerleştirildi.
Patlamadan iki gün sonra Netra Bikram Chand tarafından örgütlenen Nepal Komünist Partisi’nin bazı liderleri, patlamanın sorumluluğunu almak için büyük medya kuruluşlarının muhabirlerine telefon etti.
Parti liderleri, şirketin Nepal hükümetine vergi ödememesi nedeniyle cezalandırmak için Ncell ofisine saldırdıklarını söyledi. Parti, genel halka saldırma niyetinde olmadığını ve bir sivilin ölümü için özür dilediklerini söyledi.
6 Şubat’ta Nepal Yüksek Mahkemesi, Ncell’e ve ana şirketi Axiatia’ya, geçici ücret ve para cezaları hariç olmak üzere 61 milyar Nepal rupisi (yaklaşık 550 milyon dolar) vergi faturası ödemesini emretti.
Chand liderliğindeki Maocu parti, bu konuyu gücünü göstermek için bir bahane olarak kullandı. Grup, Ncell ofisine ve kulelerine saldırmasının yanı sıra, bir Hint şirketi tarafından inşa edilen Arun-3 hidroelektrik santralinin şantiyesinde de bomba patlattı.
Chand liderliğindeki Komünist Parti, 1996 yılından başlayarak 10 yıl boyunca isyan çıkaran Maoist partiden kopan bir grup. Yaşanan çatışmada, 16 binden fazla insan hayatını kaybetti ve binlerce kişi yaralandı.
Yüzlercesi hala kayıp. Maoist grup, 2006 yılında barış sürecine katıldığından bu yana dört defadan fazla bölündü. Chand liderliğindeki Nepal Komünist Partisi’nin çıkış noktalarından biri orjinal Maoist parti olduğunu iddia etmesi. Chand ve diğer liderler, Kapsamlı Barış Anlaşmasını (CPA) imzalamak için 2006 yılında parlamento partileriyle el sıkışmaya karşı çıktılar.
Pushpa Kamal Dahal’ın (daha çok “Prachanda” olarak bilinir) önderliğindeki ana Maoist parti, geçtiğimiz yıl Nepal Komünist Partisi’ni (NCP) oluşturan Nepal’in ılımlı Komünist Partisi (Birleşmiş Marksist-Leninist) ile birleşti. NCP şu anda ülkenin yönetim gücüdür.
Şimdi ayrı bir Maocu partiye liderlik eden Chand, Prachanda barış ve yeni bir anayasa sürdürmeyi seçip, silahlı isyan yoluyla iktidarı ele geçirme hayalini terk ettiğinde ondan ayrıldı.
Chand, Prachanda’yı eleştirdi ve revizyonist güçlere teslim olduğunu ve uzun isyan döneminde katkıda bulunan kadrolara ihanet ettiğini iddia etti.
Chand, Mohan Baidya ve C. P. Gajurel gibi diğer üst düzey Maoist liderlerle birlikte, partinin orduya entegrasyon çizgisini ve anayasa taslağı hazırlığına çekincelerini dile getirdi ve ayrı bir parti kurdu.
Daha sonra Chand, Baidya ve Gajurel’den ayrıldı ve radikal Maoist liderlerin ve kadroların desteğini alarak kendi partisini kurdu.
Chand liderliğindeki Maocu parti şu anda NCP Başkanı olan K. P. Sharma Oli liderliğindeki hükümete ve “Gölge Başbakan” Pracanda’ya bir meydan okuma olarak ortaya çıkmıştır. Çok partili demokrasiyi benimsemeyen ve savaşçıların entegrasyonuna karşı olan eski Maoist kadrolar, Chand’ı destekledi.
Partisi, 2013’te yapılan ikinci Kurucu Meclis (CA) seçimlerini ve 2017’de yapılan üç katmanlı seçimi boykot etti; parti ayrıca 2015 Anayasasına da karşı çıkıyor.
Chand liderliğindeki Maoistler, Prachanda’nın Maoist hareketin kilit gündemini terk ettiğini ve amaçlarının Maoist devrimin kalan gündemini yerine getirmek olduğunu iddia ediyorlar.
İlk yıllarda, siyasi partiler, gücü ve sınırlı varlığı nedeniyle Chand’ı veya partisini ciddiye almadılar. Ancak geçen yıl yeni bir hükümetin kurulmasıyla Maoist grubun Nepal için bir güvenlik sorunu olarak ortaya çıktığı anlaşılıyor.
Son aylarda, Chand’ın partisi, ülkenin bazı bölgelerinde, çoğunlukla Maoist hareketin kalbi olan uzak batı ve orta batı bölgelerinde varlığını ve şiddetli faaliyetini artırdı. Yarı yeraltında olan liderleri ve kadroları şimdi tamamen yeraltındalar. Yerel basında, yeni tarafın gönüllü olarak veya haraç yoluyla işadamlarından bağış topladığına dair haberler var.
Parti liderleri yerel medya ve parti sözcüleri aracılığıyla henüz halka açıklanmayan paramiliter güçler oluşturduklarını söylüyorlar. Son zamanlarda, güvenlik güçleri ülkedeki yasa ve düzen durumu hakkında endişeleri artıran açıklamalar yaptılar ve Maoist partinin bir düzine liderini, bazı karmaşık silahlara sahip oldukları gerekçesiyle tutukladılar.
7 Mart günü polis, Kapilbastu bölgesinde bulunan Chand’ın memleketine baskın düzenledi ve silah ve mühimmat ele geçirildi. Yerel basında çıkan haberlere göre, güvenlik güçleri iki hafif makineli tüfek, 68 mermi ve üç dergi ele geçirdi.
Bazı Maoist kadrolar, isyan döneminde Nepal ordusuna ait silahlarla tutuklandı. İsyan sırasında, Maoistler Nepal ordusundan silah ele geçirdiler. Görünüşe göre grup, entegrasyon sürecinde tüm silahlarını devretmedi, en azından bazı silahlar Chand’a yakın liderler ve kadrolar tarafından teslim edilmedi.
Chand ve diğer liderler, Maoist savaşçıların, Chand’ın teslimiyet olarak adlandırdığı Nepal Ordusu’na entegrasyonu konusunda memnuniyetsizliklerini dile getirdiler. Nepal Birleşmiş Milletler Misyonu (UNMIN) tarafından doğrulanan 19.000 Maoist savaşçıdan sadece 6.500’ü Nepal Ordusuna dahil edildi; gerisi emekli ya da ortadan kayboldu. Silahların ve savaşçıların doğrulama işlemi sırasında bazı silahların kayıp olduğu tespit edildi.
Şimdi, güvenlik güçlerinin soruşturması, Chand liderliğindeki Maocu partinin aynı silahları kullandığını gösteriyor.
2015 yılında yeni bir anayasa hazırlayan ve seçim sürecine katılan ana siyasi partiler henüz Chand önderliğinde yeni ortaya çıkan Maoistleri nasıl değerlendirecekleri konusunda ortak bir pozisyona ulaşamadılar. Geçen ay yapılan şiddet olaylarının ardından polis, liderleri ve kadroları tutuklamaya başladı, ancak hükümetin bu partiyi nasıl gördüğüne dair netlik yok.
Politik bir mesele mi, yasa ve düzen sorunu mu? İktidardaki NCP’nin yanı sıra muhalefetin içinde de farklı görüşler var. Birkaç ay önce, hükümet memnuniyetsiz gruplarla görüşmeler yapmak üzere bir komite kurmuştu, ancak bu, Chand’ın Maoist grubu ile tartışmaları içermiyordu. Bununla birlikte, hükümet bu konuyu gecikmeden ele almak için giderek daha fazla baskı altında.
Yeni Naya Shakti Nepal Partisi’ne liderlik eden eski bir Maoist ideolog olan Baburam Bhattarai, hükümeti Maoist grupla görüşmeye çağırdı. 5 Mart’ta Meclise hitap eden Bhattarai, “Enerjik gençlerin Chand liderliğindeki partiyi destekledikleri için endişeleniyorum. Bazı gençler bu grubu ciddi şekilde destekliyor. İstikrar ve gelişme sağlamazsak ve iyi yönetişimi sürdüremezsek, grubun daha fazla güçlenmesi tehlikesini görüyorum.”
Bu arada Prachanda, birkaç gün önce Chand liderliğindeki Maoistlerin faaliyetleri konusundaki sessizliğini kırdı ve hükümetin sorundan çıkış yolunu arayacağını söyledi.
Salı günü yapılan hükümet kabine toplantısı Chand liderliğindeki Maocu partiyi suçlu grubu ilan etti ve faaliyetlerini durdurmaya karar verdi.
Kabine kararıyla, güvenlik güçleri partinin liderlerine ve kadrolarına karşı hassasiyetlerini artırdı. Hükümet, Chand ile diyalogu sürdürmek için tekrarlanan verimsiz girişimlerden sonra bu sonuca vardı.
Barış ve istikrar yolculuğunda Nepal, kalkınma ve refah beklentilerini yerine getirmek için büyük bir yabancı yatırıma ihtiyaç duyuyor. Chand’ın Maoist partisinin şiddet içeren faaliyetleri yatırım ortamını etkileyecektir. Özellikle de ülkedeki çokuluslu işletme çalışmalarını hedef aldığından.
Otuz yıllık kronik siyasi istikrarsızlıktan sonra, Nepal barış, istikrar ve kalkınma yolculuğunu başlattı. Yeni bir Maocu grubunun yükselişi bunu tehlikeye atabilir.”
Kamal Dev Bhattarai, Katmandu merkezli yazar ve gazetecidir.
Kaynak: https://thediplomat.com/2019/03/are-the-maoists-rising-again-in-nepal/
